گناه اصلی در کتاب مقدس
نویسنده: محمّد کاشانی
اساس دکترین فدا بر پایه آموزه گناه نخستین بنا شده است؛ یعنی آدمی باید گناه کند و این گناه، طبیعت آدم را فاسد و عوارض مرگبارش را بر آدم تحمیل سازد. بعد از این، باید این گناه به نسل آدم انتقال یابد که لازم باشد عیسای مسیح بر صلیب قربانی شود و کفاره گناه آدم را بپردازد. بنابراین، آموزه گناه نخستین بر دو پایه بنا شده است: اول. گناه آدم و عوارض مرگبار این گناه برای آدم و حوا؛ دوم. میراث این گناه برای تمامی نسل بشریت. اگر هر کدام از این دو پایه سست شود، تمامی بنای دکترین فدا فرو خواهد ریخت.
در اینجا این مسئله بررسی خواهد شد که گناه نخستین چه عوارضی را بر آدم و حوا بر جای گذاشت. قبل از هر چیز، باید دانست که هر گناهی ممکن است دست کم دو گونه عوارض داشته باشد: یکی محرومیت، مانند اینکه گناهی ممکن است یک سری عوارض جسمی یا ناهنجار از خود بر جای بگذارد؛ دیگری محکومیت، یعنی عذاب و خشم الهی.
در سفر پیدایش تورات، آنجا که داستان گناه آدم روایت میشود، آمده است که خدا آدم را مجازات کرد و او را از بهشت بیرون راند؛ اما در هیچ کجای سفر پیدایش، نیامده است که این نافرمانی منجر به از دست رفتن عدالت اولیه و اراده انسان شد یا رابطه انسان را با خدا قطع کرد و یا این گناه، به تمامی نسل بشریت به ارث رسید؛ بلکه تمام مجازاتهایی که در سفر پیدایش، برای تنبیه آدم، به جرم خوردن میوه درخت ممنوعه، آورده شده از این قرار است:
مرگ برای آدم و حوا و فرزندانش طاری گشت؛[1]
شناخت نیک و بد که باعث تکلیف شد؛[2] (قبل از این، آدم و حوا از شناخت نیک و بد محروم بودند و مثلا نمیدانستند که عریان بودن زشت و ناروا است و از برهنگی خود خجالت نداشتند.)
عداوت میان نسل مار (اغواکننده حوا) و فرزندان حوا پدید آمد؛[3]
زایمان با درد برای زنان و حاکم بودن مرد در خانواده؛[4]
ملعون شدن زمین و اینکه انسان برای معیشت باید کار کند و عرق پیشانی بریزد.[5]
در دیگر کتب عهد عتیق، هیچ اشارهای به فساد طبیعت بشر، قطع رابطه خدا با بشریت و به ارث رسیدن عوارض مرگبار گناه به بشر نشده است. افزون بر این، یهودیان نیز همانند مسیحیان به عهد عتیق اعتقاد داشته و داستان سفر پیدایش در باره خطای آدم و مجازات وی را عمیقا باور دارند؛ اما آنان، نه تنها به گناه اولیه معتقد نیستند؛ بلکه بر این باوراند که انسان با روحی آزاد و بدون گناه به این جهان وارد میشود.[6] دائره المعارف یهود در این باره مینویسد:
ایده کفاره مسیحی که ریشه در گناه آدم و عدم بخشش خداوند جز با صلیب عیسی مسیح دارد، با کتاب مقدس سازگار نیست؛ زیرا خداوندِ کتاب مقدس، بخشنده و پاککننده است.[7]
پیتر انس[8] نیز میپرسد:
در کجای عهد قدیم، نافرمانی آدم در باغ عدن به عنوان عاملی برای گناهآلود شمرده شدن بشر به حساب آمده است؟[9]
پاپ بندیکت شانزدهم هم اذعان میکند:
همراه با پيشرفت وحي واقعيت گناه نيز روشن شده است. گرچه قوم خدا در عهد عتيق تا حدي كوشش كرد كه در پرتو تاريخ هبوط مندرج در سفر پيدايش، وضع رقّت بار بشري را بفهمند؛ اما نتوانست معناي نهايي اين داستان را، كه تنها در پرتو مرگ و رستاخيز عيسي مسيح آشكار ميشود، به دست آورند.[10]
هیچیک از انبیا الهی نیز به گناه اصلی اشاره نکردند و عیسای مسیح هم در این باره چیزی نگفت. بنابراین، بسیاری از محققان معتقداند که پولس نظریه گناه نخستین را پایهگذاری کرد و معتقد شد که گناه آدم چنین عوارض زیانباری را برای خود وی و تمامی نسلش به همراه داشت؛ اما باید بررسی کرد که آیا واقعا گناه نخستین از آموزههای پولسی است یا برخی الهیدانان مسیحی، با سوء برداشت از جملات مبهم پولس، نظریه گناه نخستین را پایهگذاری کردند. به باور بسیاری از روشنگران مسیحی، دکترین گناه اصلی حتی در آموزههای پولس نیز صریحا به چشم نمیخورد. به عقیده ایشان، این اگوستین قدیس بود که با سوء استفاده از برخی جملات مبهم در نامههای پولس، دکترین گناه اصلی را پایهریزی کرد.[11]
منبع: کتاب نجات شناسی مقایسه ای (تألیف محمّد کاشانی)
[1]. سفر پیدایش، 2، 17.
[2]. همان، 3، 7.
[3]. همان، 15.
[4]. همان، 16.
[5]. همان، 18 – 19.
[6] - see: Kolatch, Alfred J. The Jewish Book of Why/The Second Jewish Book of Why..
[7]- Kaufmann Kohler" Atonement " in .jewishencyclopedia
[8].peter Enns
[9] - peter Enns .5 Old Testament Reasons to Rethink “Original Sin” . Retrieved from: http://www.patheos.com in 2016-11-12
.[10] تعالیم کلیسای کاتولیک، 388.
[11]. Williams, Patricia A. “Sociobiology and Original Sin.” Zygon: Journal of Religion and Science .p 783-813. Academic Search Premier 4 March 2007.